'Traanvocht bevat aanwijzingen voor Alzheimer'

De diagnose van Alzheimer is moeilijk, het traject bestaat uit verschillende onderdelen. Een van de onderzoeken die inzicht kunnen geven in de ziekte is de detectie van een bepaald soort eiwitten. Dat gebeurt nu nog door het hersenvocht te onderzoeken, dat met een ruggenprik uit de ruggengraat gehaald wordt. Die ingreep is zwaar en pijnlijk. Marlies Gijs denkt dezelfde eiwitten nu ook in traanvocht te kunnen aantonen. Dat vocht uit de ogen kan heel eenvoudig met een strip worden geabsorbeerd.

Gijs gebruikte het traanvocht eerder al om andere neurologische aandoeningen aan te tonen. "Als we denken aan de ziekte van Alzheimer, kijken we naar twee eiwitten. Dat zijn amyloid-beta en tau. Die detecteren we in het traanvocht."

Inez Ramakers van het Alzheimer Centrum Limburg looft de Maastrichtse innovatie. "Het is mooi wetenschappelijk nieuws dat er op een relatief makkelijke manier kenmerkende eiwitten in het traanvocht meetbaar zijn. Maar bij de diagnose van Alzheimer komt veel meer kijken. Er is het verhaal van de patiënt en familie bij de geheugenpolie, er wordt vaak een neuro-psychologisch onderzoek aangevraagd om de denkfuncties in kaart te brengen", zo vertelt Ramakers. "Er is een bloedonderzoek en vaak een hersenscan. Vervolgens kan met de patiënt besloten worden om een ruggenprik te doen om de eiwitten te onderzoeken. En juist die laatste stap kan een stuk makkelijker worden als blijkt dat de metingen in het traanvocht net zo betrouwbaar zijn."

Aanvullend onderzoek moet de komende tijd uitwijzen of de traanvochtmethode standaardpraktijk kan worden. In principe zou de huisarts dan zelfs het traanvocht kunnen afnemen. Dat zou de diagnostiek aanzienlijk eenvoudiger maken. "Het is nooit eerder gedaan, wij waren de eersten om dat te meten", aldus Marlies Gijs. "We zien wel dat andere instituten wereldwijd die resultaten nu aan het dupliceren zijn. Maar dat is alleen maar goed. Als er meer instituten zijn die dezelfde resultaten vinden, dan maakt het die resultaten alleen maar betrouwbaarder."

L1 maakte samen met de Health Foundation Limburg de serie Samen Vooruit met Dementie. Daarin vertelt MUMC+-onderzoeker Willemijn Janssen over haar onderzoek naar de relatie tussen de aanwezigheid van eiwitten en het al dan niet manifesteren van Alzheimer.