OM: Sabic faalde bij problemen nafta-opslagtank
2 november, 15:09 • 3 minuten leestijd
Chemiebedrijf Sabic wist dat het drijvende dak van een nafta-opslagtank niet perfect paste. Omdat het altijd goed was gegaan, werd dat euvel niet verholpen.
Dat verhaal kwam donderdag naar voren in een grote rechtszaak over incidenten op het chemiecomplex Chemelot in Sittard-Geleen. Voor dat proces is negen dagen uitgetrokken en vier verschillende bedrijven moeten zich verantwoorden voor ongelukken die schadelijk waren voor mens en milieu. Ook centrale vergunninghouder Chemelot staat voor de rechter.
Drijvend dak
In 2015 ging het mis waardoor nafta (olieproduct) op het dak terecht kwam van een opslagtank, met als gevolg veel stankoverlast en een onveilige situatie.
In antwoorden op vragen van de rechtbank zei operationeel directeur Ronald Verrips van Sabic dat de wand van de opslagtank al sinds 1971 ingedeukt was. Door de deuken kon het drijvende dak klem komen te zitten. Dat euvel werd niet hersteld. Volgens Verrips was daartoe geen noodzaak gebleken; het was immers altijd goed gegaan.
Personen in gevaar
Na een melding over stank zette de brandweer een waterscherm op. Door het draaien van de wind kwam veel water op het scheefgezakte dak terecht, dat daardoor zonk. De stankoverlast nam zodoende toe.
Een operator en een brandweerman namen bovenop de naftatank poolshoogte zonder beschermend masker op. Volgens het Openbaar Ministerie (OM) is daarmee de veiligheid van die werknemers in gevaar gebracht Verder verwijt het OM Sabic dat het dakprobleem nooit is aangepakt
Lekkage
Ook het lekken van een grote hoeveelheid isobutaan in februari 2016 had Sabic eerder moeten aanpakken, vindt het OM. Uit antwoorden van de directeur bleek dat het lek dagenlang niet werd gevonden. In hoeverre dit te maken had met een defecte meter is onduidelijk.
Pas na drie dagen bleek het gas via een hittewisselaar in het koelwater terecht te komen, om vervolgens via de koeltoren in de atmosfeer te verdwijnen. Pas toen werd de fabriek stilgelegd.
Vervolg rechtszaak
De rechtbank gaat vrijdag verder met het Chemelot-proces. Dan komt ook het ongeluk in 2016 bij een naftakraker van Sabic aan de orde. Twee mannen liepen zware brandwonden op na een korte hevige brand. Een van hen stierf later in het ziekenhuis. Het OM vindt dat Sabic verantwoordelijk gesteld kan worden voor dit incident met fatale afloop.
Jarenlang onderzoek
Aan de rechtszaak vandaag is jarenlang onderzoek vooraf gegaan. Al medio 2018 constateerde de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OvV) “tekortkomingen in de beheersing van de procesveiligheid. Zo schortte het aan adequaat onderhoud en werkinstructies waren niet toereikend.” In de rechtszaak moet het OM nu aantonen dat de tekortkomingen strafrechtelijk verwijtbaar zijn.
Aan de rechtszaak vandaag is jarenlang onderzoek vooraf gegaan. Al medio 2018 constateerde de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OvV) “tekortkomingen in de beheersing van de procesveiligheid. Zo schortte het aan adequaat onderhoud en werkinstructies waren niet toereikend.” In de rechtszaak moet het OM nu aantonen dat de tekortkomingen strafrechtelijk verwijtbaar zijn.
Combinate
Het OM heeft de strafzaken tegen de Chemelot-bedrijven gecombineerd, waardoor de focus meer komt te liggen op de algemene veiligheidssituatie op het industriecomplex. Het waren grote (milieu)incidenten binnen de hekken van het bedrijfsterrein met forse inzet van hulpdiensten, maar de meeste ongelukken liepen uiteindelijk goed af. De effecten van deze ongelukken op de omwonenden waren heel beperkt, maar dat maakt de zaken in het ogen van het OM niet minder ernstig.
De gedagvaarde bedrijven zijn Sabic en OCI Nitrogen, Borealis, AnQore en Chemelot zelf als centrale vergunninghouder. De bedrijven zijn gedagvaard, niet de verantwoordelijke individuele personen. Als ze schuldig zijn, kunnen de bedrijven boetes krijgen van honderddduizenden euro’s.
Er speelt volgens een Chemelot-woordvoerder ook een principieel juridisch punt: is Chemelot als centrale vergunninghouder (mede)verantwoordelijk of ligt de juridische verantwoordelijkheid helemaal bij de individuele bedrijven? Chemelot Site Permit BV moet later in het proces deze maand voor de rechter verschijnen.
Het Chemelot-complex in Sittard-Geleen is een van de grootste chemische industrieterreinen in Europa (800 hectare). Ooit stonden er alleen fabrieken van DSM, maar deze eeuw is DSM geleidelijk verdwenen van het industrieterrein. Er staat nu geen enkele fabriek meer van DSM Firmenich, zoals het concern tegenwoordig heet.
Chemelot telt nu 60 fabrieken die halffabrikanten maken voor de industrie en de landbouwsector. Ook is op het terrein een campus gevestigd, waarin bedrijven, onderwijs en overheid samenwerken om innovaties van de grond te trekken.
