Zorgopleidingen gratis? 'Gaten met gaten vullen'

"We zien dat verpleegkundigen en verzorgenden over hun carrière een enorme salarisachterstand opbouwen, ook ten opzichte van andere delen van de publieke sector, bijvoorbeeld het onderwijs", zegt bestuurslid van V&VN Jaap Kappert in het NOS Radio 1 Journaal. "Als we niks doen, is er in de toekomst niet voor iedereen plek."

Toch twijfelt Hegeman of het gratis maken van de zorgopleidingen dé oplossing is. "Er zijn ook tekorten in andere sectoren zoals in de techniek, de bouw en de kinderopvang dus of dit echt de juiste oplossing is, dat vraag ik me af", zei hij op L1 Radio. Er zijn volgens Hegeman mensen in de zorg die graag meer willen werken, maar voor wie dat niet mogelijk is omdat ze geen opvang voor hun kinderen kunnen vinden. Bovendien is de zorgopleiding voor zij-instromers al gratis. "Voor mensen die vanuit een ander beroep de zorg in willen, is er al geen drempel meer", stelt hij.

Hegeman ziet ook dat het aantal zij-instromers toeneemt, vooral omdat er vaak maatwerk geboden wordt. "Er wordt per persoon gekeken welk traject het beste is en op welk moment er gestart kan worden. Dat kost heel veel tijd, maar dat zorgt er wel voor dat mensen de stap durven te maken en ook succesvol zijn."

Hegeman denkt dat er ook beter gekeken kan worden naar wie welke taken doet. "Een oplossing zou kunnen zijn: verzorgenden of verpleegkundigen werk uit handen te nemen, bijvoorbeeld door een zorgondersteunende functie. Deze persoon eet bijvoorbeeld met de mensen mee, waardoor een verpleegkundige of verzorgende meer tijd heeft voor de verzorgende taken."

Op de Zuyd Hogeschool komen jaarlijks honderden nieuwe studenten die beginnen aan hun zorgopleiding. Maar dat aantal loopt steeds verder terug. Een zorgwekkende situatie meent Ellen Leers, directeur van het domein gezondheidszorg. "Bij het begin van de coronacrisis was er kort sprake van een toename, maar de laatste twee jaar is er weer een kleine terugloop", stelt Leers. "Maar dat is begrijpelijk. Demografisch gezien lag dat ook in de lijn der verwachtingen."

Die terugloop ziet Leers vooral in de voltijd-opleidingen. "Maar je hebt ook mensen die al gestudeerd hebben, fulltime werken en een gezin en kinderen hebben. Van die groep zij-instromers zien wij juist een toename bij onze deeltijd opleidingen."

Leers heeft, naast de demografische aspecten, wel een idee waardoor het aantal studenten daalt. "In de media wordt vaak een eenzijdig beeld van de sector neergezet met hoge werkdruk en laag salaris. Aan de salarissen wordt veel gedaan gelukkig, maar werkdruk is niet het enige wat de zorgsector typeert", legt ze uit. Het is een sector waar je continu in interactie met mensen bent en waar je ontzettend veel erkenning krijgt van de mensen die je hulp echt nodig hebben."

Wat zeker voorop staat is: wie in de zorg wil werken, moet niet op basis van een gratis opleiding de keuze maken. "Je moet wel hart hebben voor de patiënt", benadrukt de directeur van Gilde Opleidingen.