Kermissen onder druk? In Limburg valt het mee

Wel maakt de traditionele kermis steeds vaker plaats voor een alternatieve kermis, zonder attracties of als onderdeel van een evenement. Dat blijkt uit een rondgang van L1 bij alle gemeenten.

Bij 27 van de in totaal 31 Limburgse gemeenten is het aantal kermissen niet verder gedaald sinds corona. In Echt-Susteren, Horst aan de Maas en Roerdalen is er zelfs sprake van een lichte toename. In Venlo, Nederweert en Kerkrade en Meerssen nam het aantal wel af.

Groei kan zowel een toename in het aantal keren dat een kermis wordt gehouden betekenen, als een toename in het aantal plaatsen waar de kermis neerstrijkt. In gemeente Echt-Susteren is er nu zowel in het voorjaar als in het najaar kermis in Nieuwstad en Koningsbosch. Ook In Roerdalen zijn er twee kernen met een kermis bijgekomen, namelijk Montfort en Melick.

De toename wordt gedeeltelijk verklaard door corona: na de lockdown waardeert en bezoekt iedereen activiteiten in de buurt meer. Maar of deze ontwikkeling zich doorzet, is nog maar de vraag.

De voornaamste reden dat kermissen verdwijnen, is simpelweg dat ze in zulke kleine dorpen te weinig opbrengen voor de exploitanten. In Nederweert-Eind heeft de exploitant om die reden de handdoek in de ring gegooid. "Ondanks inspanningen van de exploitanten en horeca is het aantal bezoekers teruggelopen. Voor volgend jaar wordt er een gesprek gevoerd om te kijken of er toch een kermis kan plaatsvinden", laat gemeente Nederweert weten.

In Weert is de kermis in Altweerterheide vervroegd, omdat er in de afgelopen periode tijdens en vlak na corona geen exploitant te vinden was. Eerder op de kalender valt het evenement wél te organiseren. Maar voor exploitanten wordt het steeds minder aantrekkelijk om op zo'n kleine kermis hun kraam of attractie op te bouwen. Kermisexploitant Hans van Tol uit Weert, bekend van de Turbo Polyp, voorspelt dat er in de toekomst wel een verdere afname van de traditionele kleinere kermissen doorzet. Hij ziet dat exploitanten van kleine attracties maar moeilijk winst maken. "Het vervoer, stroomaansluiting maken en alle andere dingen die ervoor nodig zijn: de kosten zijn hoog. Ze kunnen het op een gegeven moment niet meer opbrengen als er geen ander geld of tegemoetkoming komt."

Waar dat toe kan leiden, is een complete kaalslag. In Voerendaal is er al enkele jaren geen enkele kermis meer. Voor geen enkele van de zeven kernen kon de gemeente, zowel voor als na corona, nog een exploitant vinden. Daarvoor in de plaats is er wel een alternatieve kermis in Ransdaal. Zonder attracties maar mét kraampjes en cafés die alles faciliteren.

Zo'n alternatieve kermis, waarbij de rol van gemeente als organisator naar de achtergrond schuift, komt steeds vaker voor. Veel gemeenten besteden de evenementen uit aan een exploitant (de helft), en leggen de organisatie bij lokale partijen zoals horeca, stichtingen of verenigingen. Een voorbeeld van een kermis die door een stichting wordt georganiseerd is Linne. Die ontwikkeling is ook landelijk te zien.

In Roermond bemoeit de gemeente zich alleen nog met de kermis in de stad zelf en in Swalmen. De andere wijken en kernen krijgen van de gemeente geld om hun eigen invulling te geven aan de kermis. "Dit wordt vaak vorm gegeven door lokale horeca-exploitanten, vaak in samenwerking met een buurt- of wijkvereniging." Zonder attracties en "ter bevordering van de sociale cohesie," aldus gemeente Roermond.

Op andere plekken wordt er gebroken met de zelfstandige kermis en wordt het onderdeel van een groter evenement. In Beek en Sittard worden kermissen bijvoorbeeld gekoppeld aan andere feesten, zoals in Sittard bij het Oktoberfeest en de Sint Rosakermis. In sommige kernen vallen de kermissen vaak samen met activiteiten in de wijk.

De grootste kermissteden in Limburg zijn nog altijd Weert en Geleen. De Weerter kermis telt ieder jaar zo'n 135 attracties en trekt bezoekers uit de wijde omtrek.