Miljoenendans rond het einde van het oude Nedcar

Topman Willem van der Leegte van moederbedrijf VDL Groep in Eindhoven is de geruchtenmachine zat. Hij zegt dat er veel onzin wordt gesproken en wil graag zijn verhaal kwijt over de miljoenendans.

Nedcar is slechts één van de bijna 120 dochterbedrijven van VDL Groep, een Eindhovens familiebedrijf. Een van de grootste technologieconcerns van Nederland dat kantoor houdt naast de Randweg aan de westkant van Eindhoven. Een spierwit gebouw waar de deuren van de kamers openstaan. Van der Leegte staat zelf beneden het bezoek al op te wachten. Halverwege de lift omhoog stapt iemand in. "Ah, nog een Willem", zegt Van der Leegte. Zoals dat gaat in familiebedrijven.

"Wij zijn destijds naar Born gegaan om banen te creëren, werkgelegenheid in Limburg. Daar gaat het ons om", zegt de 41-jarige Brabander die het stokje zeven jaar geleden overnam van vader Wim. Het verkeer op de A2 raast beneden voorbij als Van der Leegte plaatsneemt aan een grote ovale houten tafel. Achter hem familiefoto's. Op de opmerking dat hij als ondernemer toch in eerste plaats bezig zal zijn met omzet en winst maken, reageert hij bijna beledigd. "Nee, wij zijn uit op werkgelegenheid, iets betekenen voor mensen."

Hij heeft het nog even uitgerekend. "Sinds wij in 2012 zijn begonnen in Born hebben wij 43.000 manjaren arbeid gecreëerd. We hebben 2,3 miljard aan lonen betaald en 4 miljard aan belasting. Dat is allemaal naar de schatkist gegaan."

Getallen die op zichzelf misschien niet zoveel zeggen, maar het steekt Van der Leegte dat er nu verhalen gaan dat hij heeft geprofiteerd van miljoenen aan overheidssubsidie. "Subsidie hebben we amper ontvangen. Ja, kleine bedragen voor een projectje hier of daar, maar niet de miljoenen die worden genoemd. Onzin. Sterker, wij hebben de afgelopen tien jaar 460 miljoen euro geïnvesteerd in Nedcar."

En zo gaat gaat hij nog even door. Van der Leegte heeft een lijstje met cijfers voor zich liggen. Hij rekent zaken voor op zijn smartphone en haalt er een financieel expert bij als even iets niet duidelijk is. "Er wordt gezegd dat wij de directies van VDL-bedrijven meer salarisverhoging geven dan de werknemers. Niet waar. Dat zit er gemiddeld 1 procent onder."

Een pijnpunt bij het personeel in Born is dat er niet lang geleden 300 miljoen winst van VDL Nedcar is uitgekeerd aan dividend. Volgens het verhaal op de werkvloer aan de familie Van der Leegte. Hijzelf bestrijdt dat. "Incorrect. Dat geld is naar de VDL Groep gegaan, naar het concern. En dat wordt weer gebruikt voor investeringen, ook in het Nedcar van de toekomst."

Ron Peters van vakbond FNV vindt het een ongeloofwaardig verhaal. "Waarom laat je die 300 miljoen niet op de rekening van Nedcar staan als je zegt dat je in Nedcar wil investeren? Toch een beetje vreemd dat je dat geld wegsluist naar Eindhoven nu het met Nedcar weleens slecht zou kunnen aflopen. Ik geloof het gewoon niet." Bij wel meer zaken die VDL voorrekent fronst Peters de wenkbrauwen. "Soms denk ik dat ik in de film The Lord of the Rings zit."

Ondertussen lopen de emoties in Born hoog op. Het personeel is het zat dat ze nooit iets horen over hun toekomst. "Misschien had ik woensdag wel op de zeepkist moeten gaan staan voor de stakers", zegt Van der Leegte nadat hij daar even over heeft nagedacht. "Maar ik had simpelweg een belangrijke afspraak over de toekomst van Nedcar", verwijst Van der Leegte naar het Britse Gordon Murray dat auto's zou willen gaan laten bouwen bij Nedcar vanaf 2026.

"Op veel geruchten en verhalen kunnen wij simpelweg niet reageren omdat we dat niet mogen op grond van getekende NDA's", legt de topman uit. NDA staat voor non-disclosure agreement oftewel een geheimhoudingsovereenkomst. Dat spreek je af met partijen met wie je in onderhandeling bent. "Zo wordt er van alles gezegd over onze onderhandelingen met het Amerikaanse Rivian, maar ik kan niet reageren op de cijfers."

Het Amerikaanse Rivian was bijna binnengehaald door VDL als een nieuwe klant die auto's wilde gaan laten bouwen in Born. Van der Leegte bestrijdt de lezing die onder het personeel rondgaat dat VDL het onderste uit de kan zou willen en dat de Amerikanen daarom zijn afgehaakt. "Klopt niet, wij hadden een mondelinge en een schriftelijke overeenkomst met Rivian, maar het ging uiteindelijk niet door vanwege de IRA."

De IRA staat voor de Inflation Reduction Act van president Joe Biden waarmee het plots aantrekkelijker werd voor Amerikaanse autoproducenten om in eigen land te produceren. "Dat is de enige reden waarom ze nu niet zijn gekomen", benadrukt Van der Leegte nog eens. "Maar we zijn nog steeds met ze in gesprek en het kan zomaar zijn dat we in de toekomst wel iets samen gaan doen."

Maar dat is dan te laat voor de 3800 mensen die nu nog werken bij Nedcar. "We zullen niet iedereen aan het werk kunnen houden", zegt Van der Leegte. "Maar een deel wel, hoeveel kan ik nu niet inschatten." De bonden schatten dat er straks nog slechts werk is voor zo'n 350 tot 500 mensen. De VDL-directeur denkt voor meer mensen. Hij kondigt aan dat er nieuws komt over VDL-activiteiten van elders die straks naar Born gaan. "Binnen vier weken kunnen we daar meer over vertellen."

De realiteit lijkt nu te zijn dat sowieso duizenden mensen hun ontslag gaan krijgen. "Ik begrijp uiteraard dat onze mensen bij Nedcar zich grote zorgen maken", aldus Van der Leegte. "Als je over tien maanden mogelijk geen werk meer hebt, dan gaat dat tot in de huiskamer. Denk niet dat wij dat niet snappen of voelen."

"We zijn nu de afbouw aan het voorbereiden", zegt John van Soerland, de directeur van VDL Nedcar. Hij zit naast Van der Leegte en moet de klus in Born gaan klaren. Maar ook hij kan nog geen aantallen geven.

Feit is dat er een nieuw sociaal plan moet komen en dat die gesprekken nu al drie keer zijn geklapt. De eerste keer omdat de bonden het 'verwijtbaar' vonden dat VDL geen nieuwe klant heeft binnengehaald. "Dat is echt niet fijn om te horen, wij doen er hier dag en nacht alles aan", zegt Van der Leegte. "Dan komt zo'n woord niet fijn aan. Maar nu denk ik, misschien hadden we aan tafel moeten blijven en ons niet zo principieel moeten opstellen over dat woord."

Het volgende pijnpunt in de onderhandelingen is de ontslagvergoeding. Het lijkt een soort vechtscheiding waarbij beide kanten andere uitgangspunten nemen. Maar Van der Leegte haalt de cijfers erbij. Gemiddeld wordt er in Born zo'n 3500 euro bruto verdiend. Als je dan tien jaar voor Nedcar hebt gewerkt zou je in het voorstel van VDL nu zo'n 20.000 euro mee krijgen. Dat ligt een stuk hoger dan het wettelijk vereiste van zo'n 12.000 euro. De bonden eisen zo'n 38.000 euro. Iemand die 40 jaar in dienst is, wil VDL 105.000 euro meegeven. De bonden eisten aanvankelijk 220.000 euro, maar hebben dat nu verlaagd tot zo'n 151.000 euro.

Voor VDL een teken dat ze opschuiven. Nu is het wachten of beide partijen weer om de tafel gaan zitten. Om afspraken te maken voor de mensen die iedere dag in onzekerheid leven en graag willen weten waar ze straks aan toe zijn. Het is wachten wie nu de eerste stap zet.