Laatste grote kraakpand plant verzet tegen uitzetting

Er dreigt binnenkort namelijk een einde te komen aan de laatste culturele vrijhaven in Limburg en een van de laatsten en oudsten in Nederland.

Er werd bij de bijeenkomst plenair en in groepjes gebrainstormd over strategieën om aandacht te vragen voor het voortbestaan van de plek, demonstraties te organiseren, social media-aandacht te genereren en andere manieren te verzinnen om de dreigende val van de laatste autonome vrijhaven van Limburg op de algemene agenda te zetten.

Het is de 21ste en misschien ook de laatste verjaardag van Autonome Broedplaats het Landbouwbelang in Maastricht. In 2002 werd de voormalige graanoverslag aan de Maaskade in de stad gekraakt door zes jongeren. Sindsdien is de plek uitgegroeid tot een begrip in de undergroundscene en een antwoord op het 'sjiek en sjoen' van Maastricht.

Het pand wordt al jaren bewoond door verschillende bewoners die samen een commune vormen. Daarnaast huisvest de broedplaats een duurzame voedselbank, een weggeefwinkel, verschillende kunstateliers, werkplaatsen en worden er feesten gehouden. Het collectief kreeg verschillende onderscheidingen van de gemeente en politieke partijen omwille van zijn sociaal-culturele bijdragen en duurzaamheidsinitiatieven.

Toch liggen er nu concrete plannen die zullen leiden tot ontruiming van het pand, omwille van het doorontwikkelen van het hele Sphinxgebied. Er is door de gemeente een procedure opgestart waarbij projectontwikkelaars zich konden inschrijven om het hele gebied voor zo'n 18 miljoen euro te ontwikkelen. Inmiddels is bekend dat er drie ontwikkelaars over zijn in de race en dat de culturele broedplaats het veld zal moeten ruimen.

Dat is een aanslag op de culturele humuslaag van de stad, zo vinden bewoners en gebruikers van het pand. "Als dit hier verdwijnt, dan is de kans bijna 100 procent dat het ook niet ergens anders terugkomt", zegt Dailey Folz uit Maastricht (32), woordvoerder van Stichting 06 die het Landbouwbelang representeert. Volgens hem zal de gemeenschap in en rondom het Landbouwbelang gefragmenteerd raken, terwijl juist het de plek als middelpunt van alle initiatieven de basis legt voor een broedplaats waarin ideeën kunnen worden uitgewisseld.

Ook aanwezig woensdagavond is Mats Dewaide uit Beek (23). Hij woont inmiddels niet meer in het Landbouwbelang, maar heeft dat wel vier jaar gedaan. "Al toen ik vijf jaar was, liep ik met mijn ouders hierlangs en vroeg wat hier gebeurde. Ze vertelden me dat er kunstenaars in zaten." Later zou hij zelf feesten bezoeken en vrijwilligerswerk gaan doen in het pand, dat uiteindelijk veel voor hem ging betekenen. "Ik was vroeger best wel moeilijk, ik snapte niet waarom de maatschappij draaide zoals ze dat deed en ik voelde me ongelukkig."

In het Landbouwbelang vond hij een chaotische, maar ook fijne plek om zichzelf te leren kennen en ontwikkelen. "Voor mij heeft het mijn hele leven veranderd en ik zou willen dat het dat voor anderen blijft doen", vertelt hij. "Er is een hele grote groep mensen die ergens anders in de stad geen plek vindt en het soort cultuur kan consumeren dat zij graag ziet. Waar je ook als je geen geld hebt naartoe kan gaan."

Toch lijkt het brainstormen over protest en verzet mosterd na de maaltijd, want dat de plannen er liggen is ook voor de bewoners en gebruikers van het pand niet nieuw. De gemeente is eerder in gesprek geweest met het Landbouwbelang en initiatieven zoals Foodbank over alternatieven. Daarin is nooit overeenstemming gevonden.

Tijdens de bijeenkomst woensdag zijn er vooral frisse gezichten. De bewoners die het langst in het Landbouwbelang wonen zijn er die avond niet bij; wel degenen die hier het laatst zijn komen wonen. "Dat heb je wel nodig, die nieuwe energie en strijdlustigheid van jonge mensen", zegt Folz.

Ook de gemeenschap van de Broedplaats heeft weinig vertrouwen in de culturele aspiraties van de partijen die volgens hen nog in de running zijn. Dat zijn de RO-groep, Grouwels Vastgoed en nog een voor hen onbekende derde partij uit Parkstad. Stichting 06 noemt het partijen zonder culturele visie, met louter eurotekens in de ogen.

Wie in juni uiteindelijk als winnaar uit de bus komt voor gemeente Maastricht is onduidelijk, maar dat er na zo'n 21 jaar een einde komt aan een tijdperk lijkt evident. Toch zal dat niet zomaar zonder slag of stoot gebeuren volgens Folz: "Je kunt je uit je huis laten jagen of je kunt ervoor vechten."

Deze maand viert het Landbouwbelang zijn 21e verjaardag, waarbij er allerlei festiviteiten worden georganiseerd. Op 29 april zendt L1 TV de documentaire RAFELRAND uit, over het Landbouwbelang als laatste culturele vrijhaven van Limburg in aanloop naar zijn 21ste vejaardag.