Meldingen discriminatie gedaald, maar is 'topje van ijsberg'
25 april 2023, 16:01 • 3 minuten leestijd
Afgelopen jaar zijn er 30 procent minder meldingen van discriminatie bij de Anti Discriminatie Voorziening (ADV) in Limburg binnengekomen. Daarbij lijken de voorvallen wel steeds meer te verharden.
Dat blijkt uit de Monitor Discriminatie Limburg 2022, die dinsdag is aangeboden aan de minister. Maar de meldingen zijn slechts "het topje van de ijsberg", volgens Chris Baltussen, directeur ADV Limburg.
Herkomst en huidskleur
In totaal zijn er 371 berichten binnengekomen van discriminatie in Limburg. In bijna alle gemeenten daalde het aantal, alleen in Maastricht was er een stijging te zien met 69 meldingen van discriminatie. Vaals is de gemeente waar relatief gezien de meeste meldingen binnenkwamen: 8 in totaal en 0,79 per 1000 inwoners. Met een stijging van 12 procent tegenover het jaar daarvoor, gingen in 2022 de meeste over herkomst en huidskleur. Discriminatie op grond van geslacht staat op plek twee, met een stijging van vijf procent ten opzichte van 2021.
Wel maken mensen vaker een melding bij de politie. Die kregen afgelopen jaar 329 keer bericht van discriminatie binnen, 10 procent meer dan in 2021. Naast beledigingen, scheldpartijen en omstreden behandeling, kreeg de politie in 14 procent van de gevallen ook meldingen waarbij sprake van geweld is.
Ergere incidenten
Maar alleen de cijfers schetsen slechts een deel van het plaatje. Het lijkt er namelijk op dat de incidenten erger worden: er is vaker sprake van bedreiging en intimidatie en er worden regelmatig posters en stickers in de openbare ruimte gesignaleerd van extreemrechts georiënteerde organisaties.
Zelf wettelijk taak
En dat is niet het enige probleem. “Van de mensen die zich gediscrimineerd voelen, stapt slechts drie procent naar de ADV", zegt Baltussen. Daarnaast gaan de cijfers alleen over gemeenten die zijn aangesloten bij het ADV. Horst aan de Maas, Mook en Middelaar, Gennep en Venray voeren deze taken zelf uit. Zo laat Horst aan de Maas de taken aan een onafhankelijke adviseur over, huurt Venray er een ZZP'er voor in en laten Gennep en Mook en Middelaar de afhandeling van discriminatiemeldingen over aan studenten. "Onze adviseur biedt een luisterend oor, geeft advies, verleent bijstand bij de afwikkeling van klachten en registreert deze", laat een woordvoerder van Horst aan de Maas weten.
Expertise
Baltussen is kritisch over de gang van zaken bij deze gemeenten: “In 2022 hebben wij van deze vier gemeenten 50 procent meer meldingen gekregen dan zij verantwoordden.” Hij geeft aan dat er specifieke expertise en contacten nodig zijn om op een effectieve manier discriminatie tegen te gaan, zoals juridische kennis en een link met het Openbaar Ministerie en de politie. “Er is meer nodig dan een luisterend oor.”
Antidiscriminatiewet
Dat vindt ook Nationaal Coördinator Discriminatie en Racisme, Rabin Baldewsingh: "Een goede aanpak van discriminatie gaat verder dan alleen een meldpunt. Gemeenten moeten hun zorgplicht uitoefenen, maar daarin verzaken ze”, laat hij weten in een reactie. Volgens Baldewsingh moet er een duidelijk plan komen om discriminatie aan te pakken en te voorkomen. "Het is onvoorstelbaar dat 65 procent van de gemeenten geen beleid heeft, en dat terwijl er ruim budget voor is.” Zo krijgt Horst aan de Maas bijvoorbeeld 17.000 euro om discriminatie aan te pakken en Venray 18.099 euro.
Baltussen is het eens met uitspraak dat er een goed antidiscriminatieplan moet komen. Hij vindt dat het ADV belangrijk is om meldingen van burgers te behandelen, maar dat gemeenten daarnaast beleid moeten maken hoe zelf denken discriminatie te bestrijden. "Er zou bijvoorbeeld meer aandacht op scholen moeten komen voor het thema, een portefeuillehouder antidiscriminatie aangesteld worden en een antidiscriminatieparagraaf moeten worden opgenomen binnen bestaande subsidierelaties met bijvoorbeeld sportverenigingen of op scholen."
Iedere gemeente in Nederland krijgt sinds 2009 geld in het gemeentefonds voor het bestrijden van discriminatie. Per inwoner gaat er 77 cent in het potje. Op grond van de Wet gemeentelijke anti-discriminatievoorziening (Wga) hebben gemeenten de verplichting om met dit geld klachtmeldingen, -behandeling, registratie, monitoring en advisering uit te voeren. De meeste gemeenten besteden deze taak uit aan één van de 28 ADV's, die voor Limburg in Maastricht zit. Het is niet verplicht om daarnaast een apart beleid tegen discriminatie te hebben, wat dan ook 65 procent van de gemeenten in Nederland niet heeft. Het geld is niet geoormerkt en geen enkele gemeente geeft het volledige bedrag aan de ADV. Vaak gaat het geld nog naar andere zaken.
