Straatsburg beslist over lot Burgerpanel Maastricht

De Limburgse Europarlementariers Vera Tax, Jeroen Lenaers en Esther de Lange horen bij het selecte gezelschap dat in Straatsburg onderhandelt over de vraag welke tips van de burgers moeten worden overgenomen. Hoewel de Maastrichtse aanbevelingen erg ambitieus leken, worden de adviezen ingehaald door de actualiteit. Door corona en de oorlog in Oekraïne maakt Europa grote stappen naar meer integratie. De Zeitenwende waar de Duitse bondskanselier Olaf Scholz over sprak, vertaalt zich ook in Brussel.

De Conferentie over de Toekomst van Europa werd geboren vanuit de ambitie om de burgers meer te betrekken bij de Europese besluitvorming. Daarmee sluit Brussel aan bij succesvolle initiatieven in Ierland en Brazilie, zoals David van Reybrouck toelichtte in de podcast van het Maastrichtse Studio Europa. Dat er grote onduidelijkheid is wat er met de aanbevelingen van de 'gewone mensen' gaat gebeuren, blijft de achilleshiel van het ambitieuze project.

In Straatsburg moeten 108 burgers vrijdag en zaterdag opboksen tegen een heel mozaiek van gevestigde belangen. Zo zijn er ook 108 Europarlementsleden aanwezig, plus een forse vertegenwoordiging van de Europese Commissie en Raad. Verder praten afgevaardigden van de 27 nationale parlementen mee en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties. Het leidde al vroeg tot de kritiek dat de adviezen van de burgers alleen overgenomen worden, als ze passen binnen de bestaande Europese plannen.

De Venlose Europarlementarier Vera Tax herkent de pijnpunten in het hele proces, maar wil toch vooral de positieve aspecten uitlichten. "De Conferentie is een mooie manier om Europeanen te betrekken bij onze gezamenlijk toekomst. Maar over de vorm moeten we nadenken. Het doel is om aanbevelingen van EU-burgers te verzamelen. Het zou mijn voorkeur hebben dat er pas in een later stadium door de instellingen wordt meegeschreven aan de aanbevelingen."

Het initiatief van de conferentie ontstond in een tijdperk dat Europa nog geen corona of Oekraine-oorlog kende. Juist die crises confronteerden de Europese Unie met beperkingen in een zelfstandig beleid. Besluiten over gezondheid en buitenlandse politiek worden grotendeels in de lidstaten zelf genomen. Door de urgentie van zowel corona als de Oekraine-oorlog, groeide de vraag naar een antwoord uit Brussel. Dat proces liep parallel aan het overleg van burgers in de "citizens dialogues". Daardoor werden met name de Maastrichtse aanbevelingen uitermate actueel. De adviezen op het gebied van migratie kwamen in dezelfde maand dat Oekraiense vluchtelingen zich meldden aan de Poolse grens. Het Maastrichtse pleidooi voor een einde van het veto in buitenlands beleid liep parallel met de grote druk op een gezamenlijk standpunt tegenover Rusland.

Nederland sorteerde al voor op de uitkomsten van de Conferentie, door aan de vooravond van het overleg in Straatsburg een visie op Europa te presenteren in de Staat van de Unie. Wopke Hoekstra, minister van Buitenlandse Zaken, zal dat Europese perspectief op 9 mei toelichten in de Maastrichtse Muziekgieterij.

De Conferentie over de Toekomst van Europa is hier live te volgen.