Boek over OLS-winnaar Sint Martinus Born

De titel is 'In het dorp: Schutterij Sint Martinus Born' en is geschreven door Bèr Deuss.

Deuss is zelf afkomstig uit Born, maar woont in Amsterdam. "De schutterij vroeg mij naar aanleiding van het winnen van het OLS een boek te schrijven over de schutterij. Maar het boek gaat over meer. Ik ben cultureel antropoloog en kijk altijd naar sociale ontwikkelingen in een dorp. Eigenlijk gaat het boek over hoe een traditie als een schutterij zich steeds weer kan aanpassen aan de veranderende tijd.”

Deuss beschrijft in zijn boek de geschiedenis van het dorp en van de schutterij. Ook geeft hij een inkijkje in het schuttersleven aan de hand van een aantal verhalen: "Bijvoorbeeld het verhaal van het winnen van het OLS in 2022. Maar ook het verhaal van het Koningsvogelschieten en de heroprichting van de schutterij in 1986."

Born heeft de afgelopen 100 jaar niet doorlopend een schutterij gehad, legt Bèr Deuss uit: "Na de Eerste Wereldoorlog werd militair vertoon verboden. Mensen gingen werken om hun grote gezinnen te kunnen onderhouden en de huizen te kunnen verbeteren. Er werd veel gedacht over het ‘nut’ van de dingen die men deed. Een schutterij werd gezien als een nutteloze tijdsbesteding en dus ging de schutterij ter ziele."

Na de Tweede Wereldoorlog werd Schutterij Sint Martinus in Born heropgericht, maar kwam aanvankelijk niet echt van de grond. In 1966 werd de schutterij wederom ontbonden. "Er was geen jonge aanwas meer en de oudere garde was te oud om de vereniging draaiende te houden. Het schutterszilver ging naar het Schutterijmuseum in Steyl en Born zat weer zonder schutterij."

Uiteindelijk werd Schutterij Sint Martinus in 1986 opnieuw heropgericht. En daar is een sociale verklaring voor te geven, zegt Bèr Deuss: "De tijd veranderde. Jongeren gingen meer studeren en er was binnen het dorp meer werkgelegenheid onder andere door de auto-industrie die aan de rand van het dorp heel groot werd. Jongeren bleven dus meer in eigen dorp en werden ook trots op Born. Het dorpsleven werd weer belangrijk. En dus werd de schutterij heropgericht. Maar ook op vastelaovesgebied kwamen er nieuwe tradities die ‘de trots op het dorp’ onderstreepten.”

Tijdens het schrijven ontdekte Deuss dat Schutterij Sint Martinus altijd een vooruitstrevende vereniging is geweest: "Al in 1989 had Born een vrouw die de vogel afschoot en dus koningin werd. In die tijd mochten vrouwen nog niet meedoen aan de schietwedstrijden van de bond."

Het boek wordt zaterdag 1 juli gepresenteerd, aan de vooravond van het Oud Limburgs Schuttersfeest een dag later. Het eerste exemplaar wordt aangeboden aan de voorzitter van Sint Martinus, Ad Wagemans en aan de voorzitter van de organisatie van het OLS dit jaar Piet Meekels.