Automatenmuseum na twaalf jaar open voor publiek

Het museum aan de Sloterbeekstraat is het levenswerk van Peter Schneider. Hij werd op vijfjarige leeftijd gegrepen door de automaten.

"In een portiek van een woonhuis hing een Faam drop-automaat waar je voor een dubbeltje een rolletje drop kon kopen. Als jongetje vond ik het reuze interessant dat iemand een manier had gevonden om geld te verdienen zonder dat hij er zelf bij hoefde te zijn", zegt Schneider.

Die fascinatie werd verder aangewakkerd in de jaren '60. "Ik kwam met mijn ouders bij de V&D, daar stonden Bimbo Boxen met aapjes die muziek maakten als je er geld ingooide. Mijn vader weigerde daar een dubbeltje in te gooien en daarom moest ik altijd wachten tot een andere ouder dat wel deed en ik mee kon kijken. Toen ik in de jaren '80 voor en paar 100 gulden zo’n Bimbo Box kon kopen is het verzamelen begonnen. En dat is behoorlijk uit de hand gelopen, zoals je ziet", lacht hij.

Schneider is het meest gecharmeerd van elektromechanische automaten. "Alles voor de bits en bites." Daar ligt ook het zwaartepunt van zijn collectie. "Vroeger hadden mensen geen tv en werden ze vermaakt met dit soort apparaten. Het is echt geweldig om te zien hoe al die automaten een verhaal proberen te vertellen om mensen geld te laten betalen."

Schneider verzamelt alles, als het maar muntinworp heeft. Van flipperkasten tot snoepautomaten en van jukeboxen tot oude arcade-games. In 2010 ontmoette hij Wim de Rooij. "Hij was technisch onderlegd en kon ook automaten repareren en restaureren. Dat heeft de verzamelwoede flink aangewakkerd, want toen kon ik ook niet-werkende exemplaren gaan verzamelen en die repareren." Inmiddels is De Rooij conservator van het museum.

Dik twaalf jaar geleden besloot Schneider om zijn collectie onder te brengen in een museum om het te tonen. Dat de deuren nu pas opengaan heeft te maken met zijn perfectionisme. "Ik wilde dat alles klaar was en werkte. Eigenlijk zou ik liever nog twee jaar wachten. Maar dat zeg ik dus al sinds 2010. Het is goed dat we nu mensen gaan ontvangen."

In zijn collectie staan ook exemplaren die geen commercieel succes zijn geworden. Zoals een kaas-automaat voor aan de muur. "Kun je je voorstellen hoe die kaas eruit kwam als die de hele dag in de zon hing?" Juist doordat ze mislukt zijn, zijn die automaten heel zeldzaam. Net als een heleboel van de tentoongestelde machines. Denk aan een compleet houten jukebox die platen afspeelt met een spijkertje. Of een van de eerste Sega-machines, waarvan Schneider het enige nog werkende exemplaar bezit.

"Vroeger moest ik op zoek naar de machines, tegenwoordig vinden de machines mij", zegt Schneider. "De wereld is plat met vier hoeken en een toetsenbord. Ik krijg mailtjes uit Australië of Japan of ik interesse heb in een bepaalde machine. Veel mensen hebben zo’n machine ook al erg lang en willen dat iemand daar met respect mee omgaat en dat ze niet naar een of andere handelaar gaan voor de hoogste prijs."

Verzamelaars zoals Schneider zijn er niet veel. "Ik denk wereldwijd 15 of 20? Illusionist David Copperfield is een bekende verzamelaar. Hij heeft zijn hele huis vol staan met dit soort automaten. Bovendien is hij ook zeer kapitaalkrachtig. Daar heb ik wel eens last van."

Wie in het museum rondloopt, raakt niet uitgekeken. Er is zelfs een volledige ruimte met bijzonder vormgegeven mechanische winkeldisplays. Grappige tafereeltjes met bewegende onderdelen. "De enige dingen zonder muntinworp, maar ik kwam dit een keer tegen en was zo gefascineerd door deze dingen dat ik die ook ben gaan verzamelen", zegt Schneider. "Het zijn zogenoemde Baranger Motions, winkeldisplays die in Amerika vanaf 1937 in zeer gelimiteerde oplage van slechts 30 stuks zijn gemaakt. Die werden dan uitgeleend aan juweliers en na een paar weken geruild voor een ander exemplaar. Er zijn er 167 gemaakt. Ik heb er inmiddels 117 in de collectie."

Omdat de collectie zo omvangrijk is, biedt het museum verschillende rondleidingen aan. "Van een algehele rondleiding met demonstratie van maximaal drie automaten per afdeling tot specifieke rondleidingen over alleen de winkeldisplays of juist de techniek achter de machines, waarbij we ook de restauratietechnieken laten zien. Zo hebben we een eigen platensnijderij voor vinyl en kunnen we zelf films restaureren."

Ook is de arcadehal per uur af te huren om met een groep spelletjes te kunnen spelen. Hetzelfde moet gaan gebeuren voor de ruimte met daarin tientallen flipperkasten. Maar die ruimte is nog niet klaar.

Om alle machines te onderhouden zoekt hij vooral jonge aanwas in het technisch personeel. "Degene die nu nog al de technische reparaties doet op printplaat-niveau is al 68. Ik wil die kennis niet verloren laten gaan en hoop dat er jonge gasten te motiveren zijn om dit te leren en die op termijn ook het stokje kunnen overnemen."