Dialect vastgelegd in eerste Heitsers woordenboek
24 maart, 22:28 • 2 minuten leestijd
De woordenschat van Heythuysen is voor het eerst vastgelegd in een Heitsers woordenboek. Onder de titel ‘Plat det is pas kalle’ verschijnt maandag een lijvig boekwerk.
Het idee voor een Heitsers woordenboek is al twintig jaar oud. Toen de zoon van initiatiefnemer Maarten Peskens twintg jaar geleden het woord 'knikkere' gebruikte in plaats van het Limburgse 'kölse' en sprak over 'optille' in plaats van over 'ophöffe’, ontstond de behoefte om het Heitsers dialect vast te gaan leggen in een woordenboek.
Onverwacht overleden
In eerste instantie ging Peskens aan de slag met oud-onderwijzer en amateurhistoricus Bèr Reijnen, maar hij overleed na een paar jaar werken in 2004 onverwacht. Het werk kwam daardoor enkele jaren stil te liggen. Met een groep samenstellers zet men het werk later toch voort. Oude jaargangen van de plaatselijke carnavalskrant werden doorgespit en oudere inwoners uit het dorp werden geïnterviewd om op die manier een zo groot mogelijke woordenschat te vergaren.
6927 dialectwoorden
Het boek is meer dan een droge opsomming van 6927 dialectwoorden, de eventuele vervoegingen en hun betekenis. Zo opent het met een uitgebreide beschrijving van het 'Heitser plat' waarbij de grondbeginselen van de spelling uitgelegd worden. De schrijvers houden hierbij de Veldekespelling 2003 aan. In het boek is er ook ruimte voor uitdrukkingen en gezegdes als 'Dae huuertj de perike neeste inne gróndj' en 'Wèrke is zalig, zagte de begiene en ze droge mèt zeve eine boeënestaak'.
Het boek is niet alleen bruikbaar in Heythuysen. Volgens de makers kennen de Limburgse taalvarianten van buurdorpen als Roggel en Haelen zoveel overeenkomsten dat het boek daar ook te gebruiken is.
In het L1 radioprogramma Plat-eweg gaat Henk Hover zaterdagmiddag uitgebreid in gesprek met de makers.
