'Noormannenkamp moet bij Elsloo hebben gelegen'

Dat concludeert de Belgische wetenschapper Bart van den Bossche in het blad Archeologie in Limburg.

Deze in Limburgse historische kringen nog onbekende onderzoeker heeft als eerste op basis van meerdere disciplines onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van Noormannen. Tot nu toe bleven harde historische bewijzen voor het verblijf van een Noormannenleger ergens langs de Maas in Limburg rond het jaar 900 flinterdun. Volgens Middeleeuwse kloosterannalen zou een Noormannenleger de burcht Hasloa hebben gebouwd om van daaruit de omgeving te plunderen. Ook moet bij Hasloa een veldslag hebben plaatsgevonden met vele doden. Diverse onderzoeken en opgravingen bij Elsloo en Asselt hebben in het verleden geen enkel bewijs opgeleverd.

Ook Van den Bossche durft in zijn recente onderzoek geen harde conclusies te trekken. Maar hij heeft, naast historische kloosterbronnen en archeologische vondsten, ook aandacht voor andere zaken die de aanwezigheid van de gevreesde Scandinaviërs bij Elsloo wellicht kan bewijzen. Zo keek de Belg naar opvallende plaatsnamen, veldnamen en unieke kenmerken in het landschap. Hij beperkte zich daarbij niet tot Elsloo maar keek ook naar Stein en de overkant van de Maas bij het Belgische Maasmechelen. In Engeland is volgens de onderzoeker op dezelfde wijze onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van Noormannen en dat zou veel resultaat hebben opgeleverd.

Van den Bossche denkt dat bepaalde vormen in het landschap bij het Belgische dorp Vucht kunnen wijzen op kampstructuren van het Noormannenleger. Ook straatnamen en veldnamen met typische Scandinavische woorden komt hij in de regio Elsloo veel tegen. Plaatsnamen als Opgrimbie, Obbicht en Grevenbicht bevatten taalkundige kenmerken die je ook aantreft bij plaatsnamen in Scandinavië.

Uit het onderzoek van Van den Bossche blijkt verder dat de vele honderden metalen voorwerpen die afgelopen jaren door het Consortium Grensmaas uit de Maas tussen Geulle en Elsloo zijn opgebaggerd heel lastig zijn toe te schrijven aan de Noormannen. Op een speciale persconferentie in 2018 is deze enorme metaalvondst door archeoloog jan Roymans gepresenteerd. Het Consortium Grensmaas zei toen dat er opvallend veel wapentuig uit de tijd van de Vikingen was gevonden. Die bewering blijkt nu onjuist omdat volgens Van den Bossche veel bijlen, hoefijzers en andere metalen voorwerpen moeilijk te dateren zijn.

De enige archeologische vondsten die tot nu toe de aanwezigheid van Noormannen in Limburg zouden kunnen bewijzen zijn de zilverschat van Roermond, het zwaard van Wessem, een klaverbladvormige riemverdeler uit Asselt en een ingeslagen menselijke schedel uit Herten. Het zijn allemaal baggervondsten. En dan is er uit Venlo nog een met zilver en koper ingelegde ijzeren strijdbijl met typische Noorse kenmerken en versieringen. De bijl was in 1959 en 1960 te zien op tentoonstellingen in Leeuwarden en Den Haag maar is sindsdien spoorloos verdwenen.

Bart van den Bossche geeft 3 mei een lezing over zijn onderzoek in het museum Stein. Het onderzoek naar de Noormannen in Limburg van Van den Bossche is te vinden als digitale uitgave van Archeologie in Limburg, uitgebracht door de sectie Archeologie van het Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap Limburg (LGOG).